Odpady niebezpieczne – czym są i jak z nimi postępować?
Odpady niebezpieczne nie mogą być traktowane jak zwyczajne śmieci komunalne. Wymagają odpowiedniego postępowania, które pomoże zminimalizować ryzyko negatywnych skutków, jakie stanowią dla ludzi i środowiska.
Warto mieć świadomość, jak wygląda bezpieczny transport i utylizacja odpadów toksycznych, dzięki którym można uniknąć wycieków szkodliwych substancji. Dodatkowo, jeśli Twoja firma wytwarza odpady niebezpieczne, powinieneś prowadzić ich regularną ewidencję w systemie BDO i składać coroczne sprawozdania. Dowiedz się, co zalicza się do odpadów niebezpiecznych i jak z nimi postępować.
Spis treści
Czym są odpady niebezpieczne?
Codziennie jesteśmy odpowiedzialni za powstawanie nowych odpadów. Generujemy je wszyscy, począwszy od gospodarstw domowych, poprzez zakłady produkcyjne i przemysłowe. Szczęśliwie część z nich nadaje się do ponownego przetworzenia lub znajduje ponowne zastosowanie.
Jednak wśród wszystkich odpadów możemy wyróżnić także odpady toksyczne, czyli takie, które ze względu na swój skład lub właściwości zagrażają ludziom oraz środowisku i pod żadnym pozorem nie można wrzucać ich do standardowego pojemnika na śmieci.
Dlatego świadomość, co to są odpady niebezpieczne oraz co należy z nimi zrobić, jest kluczowa, aby móc zadbać o zrównoważony rozwój ekosystemu.
Pamiętaj, że postępowanie niezgodne z przepisami prawa oraz narażanie ludzi i środowiska na potencjalne skażenie wód, powietrza lub gleby stanowi poważne zagrożenie, za które grozi kara pozbawienia wolności nawet do 5 lat.
Odpady niebezpieczne, czyli jakie?
Do odpadów niebezpiecznych, ze względu na obecność w nich substancji np. o właściwościach łatwopalnych, wybuchowych, drażniących, toksycznych, żrących, rakotwórczych, mutagennych, czy uczulających zaliczamy:
- przeterminowane leki,
- środki chemiczne i silne detergenty,
- baterie,
- akumulatory,
- środki ochrony roślin,
- oleje samochodowe i smary,
- sprzęt elektryczny i elektroniczny.
Odpady medyczne – szczególna grupa odpadów niebezpiecznych
Odpady medyczne wymagają wyjątkowej uwagi. Należy dbać o ich prawidłową segregację, transport oraz utylizację. Nieodpowiedzialne zarządzanie odpadami medycznymi może prowadzić do poważnych skutków dla zdrowia i życia ludzi, jak również tragicznego w skutkach skażenia środowiska.
Do odpadów medycznych zaliczamy:
- Odpady zakaźne, takie jak organy, tkanki oraz pojemniki zawierające krew. Stanowią one szczególne zagrożenie dla zdrowia publicznego, ponieważ mogą przenosić różnego rodzaju infekcje i choroby.
- Odpady niebezpieczne inne niż zakaźne, w tym chemikalia, leki cytostatyczne i cytotoksyczne, oraz odpady amalgamatu dentystycznego. Substancje te są szkodliwe zarówno dla zdrowia, jak i dla środowiska.
- Odpady inne niż niebezpieczne, takie jak narzędzia chirurgiczne i zabiegowe, a także leki i chemikalia, które nie podlegają powyższym kategoriom. Chociaż nie są uznawane za niebezpieczne, ich nieodpowiedzialne usunięcie może wciąż stwarzać zagrożenie dla środowiska.
Jak prawidłowo sklasyfikować odpady niebezpieczne?
Jeśli chcesz pozbyć się odpadów niebezpiecznych, które wytwarza Twoja firma, musisz prowadzić ewidencję odpadów w systemie BDO zgodnie z katalogiem odpadów, który określa Rozporządzenie Ministra Klimatu w sprawie katalogu odpadów.
Znajdziesz w nim rodzaje odpadów oraz ich kody w sześciocyfrowym układzie. Łatwo poznasz, czy dany odpad jest sklasyfikowany jako niebezpieczny. Informuje o tym gwiazdka (*) przy kodzie danego odpadu.
| Kody odpadów niebezpiecznych | Najpopularniejsze przykłady odpadów niebezpiecznych |
|---|---|
| 13 02 08* | Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe |
| 15 01 10* | Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone |
| 15 02 02* | Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne, zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) |
| 16 01 07* | Filtry olejowe |
| 16 01 13* | Płyny hamulcowe |
| 16 01 14* | Płyny zapobiegające zamarzaniu zawierające niebezpieczne substancje |
| 16 02 13* | Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 |
| 16 06 01* | Baterie i akumulatory ołowiowe |
| 16 06 02* | Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe |
| 18 01 03 * | Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego; o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia; że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki; podpaski; podkłady); z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82 |
Opady niebezpieczne w systemie BDO
Elektroniczny System BDO pozwoli Ci stworzyć kartę przekazania odpadów, którą musisz wystawić w porozumieniu z firmą odbierającą od Ciebie odpady niebezpieczne. Na karcie powinieneś zamieścić takie informacje jak:
- masa odpadów,
- kod odpadów,
- adres firmy, która transportuje odpady,
- numer rejestracyjny pojazdu, który odbierze od ciebie odpady,
- adres przejmującego odpady (na przykład firmę prowadzącą przetwarzanie odpadów) oraz datę i godzinę ich przekazania.
Jeśli wytwarzasz rocznie ponad 100 kg odpadów niebezpiecznych, poza wystawianiem kart przekazania odpadów, musisz też sporządzać drugi dokument, czyli elektroniczną kartę ewidencji odpadów. Służy ona do rejestracji odpadów, które wytworzyłeś i przekazałeś do dalszego zagospodarowania.
Kiedy nie czujesz się zbyt pewnie w poruszaniu się po elektronicznym systemie BDO lub chcesz mieć pewność, że dokumenty, które składasz za jego pośrednictwem, są poprawne, warto zwrócić się o pomoc do specjalistów w dziedzinie BDO.
Gdzie wyrzucać odpady niebezpieczne?
Odpady niebezpieczne muszą trafić wyłącznie do przystosowanych do tego celu i odpowiednio oznaczonych pojemników.
Jeśli Twoja firma wytwarza odpady toksyczne, to Ty ponosisz odpowiedzialność za ich prawidłową segregację i magazynowanie. W następnej kolejności musisz zadbać o prawidłowy odbiór odpadów przez profesjonalną firmę, która dysponuje odpowiednio wyposażonymi i oznakowanymi pojazdami oraz zespołem osób, które posiadają uprawnieniami do przewozu odpadów niebezpiecznych.
Oznakowanie odpadów niebezpiecznych
Jeżeli umieszczasz odpady niebezpieczne w opakowaniach, pojemnikach, kontenerach, zbiornikach lub workach o pojemności powyżej 5 litrów, na każdym z tym opakowań powinieneś zamieścić oznakowanie w postaci odpowiedniej etykiety. Etykieta musi być czytelna i trwała oraz odporna na warunki atmosferyczne. Powinieneś na niej zawrzeć kod magazynowanych odpadów, ich rodzaj, zawartość, adres miejsca magazynowania oraz datę rozpoczęcia magazynowania w danym miejscu.
Utylizacja odpadów niebezpiecznych – na czym polega?
Metody utylizacji odpadów toksycznych dobiera się w zależności od rodzaju substancji niebezpiecznej zawartej w odpadach. Wyróżnia się m.in. metody biologiczne, czy chemiczne. Jednak najpopularniejszym zabiegiem jest spalanie odpadów w przystosowanym specjalnie do tego piecu. Ma to na celu całkowite zniszczenie, neutralizację zagrożenia, a przy tym zmniejszenie ilości śmieci.
Unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych musi odbywać się wyłącznie w przystosowanych do tego zakładach pod restrykcyjną kontrolą.
Czego nie robić z odpadami niebezpiecznymi?
Jeśli Twoja firma generuje odpady niebezpieczne, musisz pamiętać, że nie wolno Ci mieszać ich z innymi odpadami ani rozcieńczać. Ważne jest, aby zachować ich segregację i odpowiednie przechowywanie. W ten sposób minimalizuje się potencjalne ryzyko dla środowiska i zdrowia ludzi.
Jeżeli jest to technicznie wykonalne i opłacalne ekonomicznie, unikaj również mieszania olejów odpadowych o różnych cechach, gdyż może to stanowić przeszkodę w ich przetworzeniu. Dbałość o utrzymanie jakości tych olejów i ich właściwe oddzielenie może znacząco wpłynąć na skuteczność i efektywność procesu ich przetwarzania.
Świadomość i przestrzeganie tych zasad są kluczowe dla zminimalizowania negatywnego wpływu generowanych odpadów toksycznych na środowisko i społeczeństwo. Przestrzeganie odpowiednich procedur segregacji i zarządzania odpadami niebezpiecznymi to nasza odpowiedzialność wobec środowiska i drugiego człowieka.
