Walka z plastikiem w gastronomii – nowe przepisy i ich wpływ na Twój biznes

Walka z wszechobecnym plastikiem trwa w najlepsze. W gastronomii zaczęła się ona od słomek z tworzywa sztucznego, które już jakiś czas temu zniknęły kawiarni i restauracji. Jednak słomki były tylko wierzchołkiem góry lodowej. Po nich zostały z nami jeszcze plastikowe sztućce, kubki, talerzyki, mieszadełka do napojów i inne rzeczy, które wielu z nas towarzyszyły każdego dnia po to, aby kolejnego wylądować w koszu na śmieci lub – co gorsza z dala od niego.

Dziś wiemy, że nadchodzi pewien przełom w walce z plastikiem i eliminowane zostają kolejne produkty, które chwilę po ich użyciu trafiają do kosza.

Dyrektywa SUP, czyli regulacja Unii Europejskiej dotycząca plastiku jednorazowego użytku ma być początkiem szeregu zmian, które przyczynią się do ograniczeń związanych z produkcją i użyciem plastikowych opakowań jednorazowego użytku. Ustawa o SUP wprowadza także obowiązek odpowiedniego znakowania niektórych produktów.

Dowiedz się, jak zmiany niesie dla Twojej firmy Ustawa Antyplastikowa i jak możesz dostosować się do nowych wymogów.

Dyrektywa SUP w Polsce – co to takiego?

Dyrektywa SUP to regulacja Unii Europejskiej, która ma na celu chronić planetę i zmniejszyć wpływ niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Wiążą się z nią duże zmiany, które szczególnie odczuje sektor gastronomii, ale także producenci żywności, sektor opakowań, branża tytoniowa oraz producenci środków do higieny i pielęgnacji.

Co wnosi za sobą Ustawa o SUP w Polsce, która w dużym stopniu czynnie weszła w życie w maju 2023 roku?

• Zakaz wprowadzania na rynek niektórych plastikowych produktów, jak opakowania ze spienianego polistyrenu, czyli styropianu.
• Nowe wymagania dla producentów: niektóre produkty muszą spełniać dodatkowe kryteria, zarówno pod względem projektowania, jak i etykietowania. Przykładowo, nakrętki do butelek będą musiały być do nich na stałe przymocowane (od 1 lipca 2024)
• Promowanie alternatyw dla plastiku jednorazowego użytku: państwa Unii Europejskiej mają za zadanie zachęcać swoich obywateli do wyboru produktów wielokrotnego użytku lub rozwiązań jednorazowych wykonanych z surowców innych niż tworzywa sztuczne.
• Większa odpowiedzialność producentów: twórcy niektórych produktów, takich jak filtry do papierosów, będą musieli pokrywać koszty związane z ich utylizacją oraz edukacją społeczeństwa na temat wpływu tych produktów na środowisko.
• Cele dotyczące zbierania odpadów: każde z państw członkowskich UE ma za zadanie osiągnąć określone cele w zakresie recyklingu. Przykładowo do 2025 roku, przynajmniej 77% jednorazowych butelek PET musi zostać zebrane i poddane recyklingowi.

Co to jest produkt jednorazowy z tworzyw sztucznych?

Jest to produkt w całości lub częściowo wykonany z tworzyw sztucznych. Został zaprojektowany i wprowadzony do obrotu w taki sposób, żeby nie używać go ponownie w tym samym celu, ani też nie napełniać powtórnie.

Przykłady produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, które są objęte regulacjami Ustawy Anty-Plastikowej:

Opakowania:

– pojemniki na żywność, (także pojemniki wykonane z kartonu lub papieru z powłoką z tworzywa sztucznego),

– pojemniki na napoje, butelki na napoje,

– paczki i owijki na żywność, reklamówki,

– kubki na napoje,

Produkty inne niż opakowania:

– sztućce, słomki, mieszadełka,

– chusteczki nawilżane,

– patyczki higieniczne,

– balony i patyki do balonów,

– wyroby tytoniowe z filtrami i filtry sprzedawane do używania z wyrobami tytoniowymi,

– podpaski higieniczne, tampony oraz aplikatory do tamponów.

Ustawa o SUP – 9 zakazanych produktów jednorazowego użytku

Czego nie można od 24 maja 2023 wprowadzać do obrotu? Dyrektywa SUP wprowadziła zakaz sprzedaży dziewięciu konkretnych produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Sprawdź, co znalazło się na czarnej liście:

1. Patyczki higieniczne, z wyjątkiem patyczków przeznaczonych do celów medycznych zgodnie z definicją wyrobu medycznego.
2. Sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki).
3. Talerze.
4. Słomki, z wyjątkiem słomek przeznaczonych do celów medycznych zgodnie z definicją wyrobu medycznego.
5. Mieszadełka do napojów.
6. Patyczki mocowane do balonów i służące do tego, aby balony się na nich opierały.
7. Pojemniki na żywność wykonane z polistyrenu ekspandowanego.
8. Pojemniki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego.
9. Kubki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego.

Co się stanie z pełnymi stanami magazynowymi zakazanych produktów jednorazowego użytku?

Nie martw się. Jeśli jako przedsiębiorca nabyłeś produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, które zostały wymienione wyżej i wprowadziłeś je na terytorium kraju przed dniem wejścia w życie ustawy, czyli 24 maja 2023, możesz je sprzedawać lub przekazać nieodpłatnie nabywcom na terytorium kraju lub wykorzystać na własny użytek do czasu wyczerpania zapasów tych produktów i wyrobów.

Co to oznacza w praktyce? Plastik od razu nie zniknie z przestrzeni publicznej, ale będzie to proces.

Oznakowanie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych

Kiedy jesteś przedsiębiorcą i wprowadzasz na rynek produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, będziesz musiał poinformować o tym klientów, zapewniając ich odpowiednie oznakowanie, które reguluje Rozporządzenie Wykonawcze Komisji Europejskiej (UE) 2020/2151 z dnia 17 grudnia 2020 r.

Dotyczyć to będzie takich produktów jak: podpaski higieniczne, tampony i ich aplikatory, chusteczki nawilżane, wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne oraz kubki na napoje.

Jeśli posiadasz produkty jednorazowego użytku, które nie są odpowiednio oznakowane, ale zostały wprowadzone do obrotu przed dniem wejścia w życie ustawy, możesz je sprzedawać, nieodpłatnie przekazywać lub wykorzystywać na własny użytek do czasu wyczerpania stanów magazynowych.

Nowe przepisy – nowe opłaty

Ustawa Antyplastikowa przewiduje od 1 stycznia 2024 roku nowe opłaty od produktów i opakowań z tworzyw sztucznych. Uderzą one także po kieszeniach konsumentów, ponieważ to oni są użytkownikami końcowymi, od których przedsiębiorca będzie zobowiązany pobrać tzw. opłatę konsumencką. Kupując więc kawę na wynos (także z automatu), czy zabierając ze sobą obiad do domu w opakowaniu, które, chociaż w części składa się z tworzyw sztucznych, klient zapłaci dodatkową opłatę, którą następnie właściciel odprowadzi do urzędu marszałkowskiego.

Wysokość opłaty ma wynieść maksymalnie 1 złoty. To kwota, którą będzie przeznaczona na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów. Przewiduje się, że opłata będzie wynosiła 20-25 groszy, co niestety może nie wpłynąć znacząco na zmianę zachowania konsumentów.

Zgodnie z Ustawą o SUP, przedsiębiorcy wprowadzający na rynek jednorazowe produkty z plastiku będą również ponosić opłaty związane z prowadzeniem publicznych kampanii edukacyjnych związanych z ograniczeniem stosowania plastiku.

Kary administracyjne związane z nieprzestrzeganiem Ustawy Anty-Plastikowej

Jeżeli jako przedsiębiorca zdecydujesz się ignorować nowe przepisy, musisz liczyć się z poważnymi konsekwencjami. Za niezgodności z dyrektywą grożą kary administracyjne w wysokości od 500 do 500 tysięcy złotych.

Przykładowe naruszenia, które mogą skutkować nałożeniem kary, to:

– niepobieranie opłat za plastikowe kubki na napoje oraz pojemniki na żywność,

– nieprowadzenie właściwej ewidencji,

– niedofinansowanie kampanii edukacyjnych,

– wprowadzanie do obrotu zakazanych produktów z tworzyw sztucznych czy produktów oksydegradowalnych (promowanych w internecie jako „ekologiczne”, ponieważ rozkładają się, a w praktyce formują ogromne ilości mikroplastiku)

Punkty handlowe i gastronomiczne a ich obowiązki związane z BDO

Jeśli prowadzisz jednostkę handlu detalicznego, hurtowego lub gastronomicznego, w której oferujesz produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych i pakujesz w nie żywność lub napoje dla klientów

oraz

oferujesz za pomocą urządzenia vendingowego napoje lub żywność w produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych takich jak: kubki na napoje oraz pojemniki na żywność (będących opakowaniami),

masz obowiązek:

– w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, czyli do 24 sierpnia 2023 dokonać rejestru swojej firmy do BDO lub złożyć wniosek aktualizacyjny do BDO z wykorzystaniem elektronicznego formularza. Rejestr BDO został świetnie przygotowany na wejście w życie nowej ustawy i znalazły się w nim tabele dotyczące sprawozdawczości w zakresie jednorazowych plastików,

– od 24 maja prowadzić ewidencję, na podstawie której do 15 marca złożysz sprawozdanie za 2023 rok o ilości wprowadzonych do obrotu opakowań w sztukach w terminie 24.05.-31.12 2023,

– od 1 stycznia 2024 pobierać opłatę od konsumentów,

– od 1 lipca 2024 zapewnić klientom opakowania wytworzone z materiałów innych niż tworzywa sztuczne lub opakowań wielokrotnego użytku.

Czy nowa ustawa posprząta jednorazowy plastik?

Na pewno będzie to długi i mozolny proces, jednak istnieje duża szansa, że nowe przepisy ograniczą zużycie plastiku przez konsumentów. Ustawa najbardziej dotknie branżę gastronomiczną. Jednak mimo szeregu nowych obowiązków, które czekają wielu przedsiębiorców, pamiętajmy, że  przede wszystkim jednak szkodzimy sami sobie. Produkcja i późniejsze wyrzucanie plastiku (często po przysłowiowym jednym użyciu) przyczynia się do emisji gazu cieplarnianego oraz zanieczyszczania powietrza.

Działania człowieka skutkują nieodwracalnymi zmianami klimatu. Plastik, który trafia do środowiska, rozkłada się przez setki lat. Warto o tym pamiętać i nieco przymknąć oko na nowe obowiązki, które idą w ślad za Ustawą antyplastikową. Jeśli nadal masz wątpliwości, jak wpłynie ona na Twoją firmę, warto zasięgnąć rady u specjalistów od BDO.